De zon is net op wanneer ik opsta. Waarschijnlijk ben ik nog op tijd voor de zonsopgang bij Cabo Fisterra. Ik loop nogmaals het pad bergopwaarts en dat gaat me vandaag wonderbaarlijk gemakkelijk af.

De lucht heeft een spectaculaire rode gloed. Het is nog stil op het pad en ook op de weg naast me rijdt niemand. Precies zoals ik hoopte, op dit tijdstip rijden er nog geen touringcars. Ik loop door tot ver achter de vuurtoren en ontdek een klein, rotsig paadje dat naar het uiterste puntje van de klif slingert. Hier bevindt zich een paal, die helemaal is volgeschreven met dankwoorden, spreuken en lieve teksten. De paal is van bovenaf nauwelijks zichtbaar en is me gisteren ontgaan door alle drukte. Ik ga ernaast zitten, lees de teksten en staar naar de opkomende zon.

Het waait loeihard en ik voel de zilte zeewind op mijn wangen. Een moment ben ik volledig hier, er is helemaal niets, alleen de enorme oceaan die zich voor me uitstrekt. Totdat een ruw, grijs steentje naast mijn schoen mijn aandacht vangt. Ik denk aan de diepere laag en herinner me de kracht van rituelen. Ik heb het steentje misschien wel nodig om bij die diepere laag te komen, zodat ik mijn camino volledig kan afronden.
Ik leg het steentje op de top van de paal. Vervolgens laat ik mijn gedachten teruggaan naar mijn eerste onzekere stappen op de camino. Hoe ik langzaam mijn weg vond en me leerde over te geven aan de routine; lopen, eten, slapen. Ik denk aan de lange weg, aan de provincies die ik doorkruisde en hoe ik genoot van alle café-con-leches in de vele dorpjes. De afwisselende natuur die ik per gebied zag veranderen. De spectaculaire Pyreneëen en de wijngaarden van La Rioja, de intense leegte van de meseta en de oerbossen van Galicia. Mijmerend en soms dansend over vlaktes, heuvels en bergen. Mijn caminolied dat ik al lopend verzon en hardop zong wanneer ik het nodig had.
Ik denk terug aan alle waardevolle ontmoetingen en mooie gesprekken met mede-pelgrims. Elke ontmoeting gaf me iets. Ik denk aan de levenslessen en hoe ik thuiskwam bij mezelf.

En nu zit ik hier, aan de rand van de oceaan. Waar het pad eindigt en de leegte begint. De levenslessen gaan verder en ik heb nog genoeg stappen te gaan en wegen te bewandelen. Voor sommige stappen zal ik de diepte in moeten duiken, maar met de kennis van het pad dat achter me ligt, kom ik er wel. Ik pak het steentje van de paal, kijk er nog eens goed naar en gooi hem zo ver ik kan.
Ik voel de diepere laag, het is intens geluk.
Ik kijk naar de grote leegte die voor me ligt en zie een oceaan vol mogelijkheden!

Finis Terrae, het einde van mijn camino